Terug naar overzicht

Rondje Zuiderpark

Start: Veluweplein
Eind: Veluweplein
Tijd: 1,5 – 2 uur wandelen

Introductie
De bevolking van Den Haag groeit enorm in het begin van de 20e eeuw. Om arbeiders en hun gezinnen ruimte te bieden voor sport, recreatie en educatie ontwerpt architect en stedenbouwkundige Berlage in 1908 een groot Volkspark. Dit Zuiderpark opent in 1936 de poorten. Vijf jaar later genieten 200.000 bezoekers tijdens de voorjaarstentoonstelling Bloemen en Beelden van ruim een half miljoen bloemen en van meer dan vijftig beelden. Twee van die beelden staan er nog steeds.
Tegenwoordig zijn er ongeveer veertig beelden in het park te vinden: beelden die bedoeld waren voor dit park, beelden die eerder op een andere plaats in de stad stonden, en sinds een paar jaar ook beelden die deel uitmaken van De Beeldengalerij in de Grote Marktstraat/Spui, Open Depot.
Regelmatig komen er beelden bij en soms verhuizen er ook beelden naar een andere locatie in de stad. ‘Openluchtmuseum Zuiderpark’ kent dus een wisselende collectie. Vrijwel alle beelden passen zó natuurlijk in hun omgeving, dat bewoners van Escamp er vaak gedachteloos voorbij fietsen of wandelen. Voor bewoners van andere stadsdelen is de collectie meestal nog onbekend. Hoog tijd om deze bijzondere Haagse buitenkunstcollectie extra onder de aandacht te brengen!

Hoe werkt het?
De hele route is op de kaart uitgestippeld, de kunstwerken gemarkeerd. Per beeld staat er steeds een korte toelichting. Meer weten over een kunstwerk in de route? Kijk op bkdh.nl en zoek op titel en kunstenaar of op straat via de plattegrond.
De start is op het Veluweplein bij de entree daar. De wandelroute is linksom. Op zich kun je op elk gewenst moment aanhaken. Deze wandeling voert je langs 18 kunstwerken. Maar in het Zuiderpark zijn nog veel meer beelden te zien dan deze 18. Nieuwsgierig? Kijk op bkdh.nl.

Colofon
Route en tekst: Piet Vernimmen, www.stadsgidsdenhaag.com.

Download de PDF

1
Corinne Franzen-Heslenfeld, Vrouw en man , 1945

Op de middenberm met je rug naar het Veluweplein en kijk je naar het park. Zó heeft Berlage het bedoeld: een bijna Parijs-achtige parkingang. Deze laan is net zo indrukwekkend als het Lange Voorhout. En dan die twee enorme beelden op hoge sokkels, de Snelheid en de Overwinning. Niet alleen in 1945, maar ook nu nog is de boodschap duidelijk: hier moet je zijn voor sport en spel.

Lees meer

2
Corinne Franzen-Heslenfeld, Plaquette Droogleever-Fortuijn , 1939

Dat Corinne Franzén-Heslenfeld niet alleen grote beelden kon maken, maar ook erg precies kon werken, zie je hier. Droogleever Fortuyn betekende veel voor de aanleg van het park (in 1925 opende hij het Zuiderpark Stadion met de aftrap). Later werd hij burgemeester van Rotterdam. Links zie je de Rotterdamse haven en rechts de Hofvijver met het torentje van Rutte en met Willem van Oranje op het Plein.


Loop rechtdoor, sla rechtsaf de Henriëtte Roland Holstweg in. Volg tot aan het bruggetje rechts.

Lees meer

3
Phil van de Klundert, Kunstfruit , 1975

Op het gazon voor het ziekenhuis aan de Leyweg vormde deze banaan samen met een appel, een peer, een tomaat en een tros druiven jarenlang een ’fruitschaal’. Van de Klundert had zijn vruchten zó groot gemaakt, dat zelfs voor patiënten op de 15e etage geen misverstand mogelijk was: daar ligt fruit! Maar polyester heeft niet het eeuwige leven. Enkel de banaan herinnert nu nog aan de fruitschaal.

Lees meer

4
Jan Snoeck, Man , 1981

Jan Snoeck zijn werk herken je uit duizenden. Het zijn vaak wat wormachtige keramische figuren in felle kleuren. Bij de ingang van de Sparta-atletiekbaan staan nog drie beelden van hem. Van Snoeck z’n werk word je vrolijk, ook al door het felgekleurde glazuur. Deze zittende man ‘stond’ eerst op een schoolplein aan de Van Vredenburchweg. Onwillekeurig ga je lichaamsdelen invullen: hoofd, neus, benen, voeten. En een petje…

Ga iets terug en neem het paadje achter de speeltuin langs.

Lees meer

5
Frits van Hall, A.H.C. Briët, Jan Ligthart-monument ‘Ot en Sien’ , 1930

Tegenwoordig gaat dat heel anders, maar vroeger leerden kinderen lezen met een Jan Ligthart leesplankje (Aap, Noot, Mies, Wim, Zus, Jet) en met Jan Ligthart leesboekjes, zoals de serie 'Dicht bij Huis'. Jan Ligthart, onderwijzer in de Schilderswijk, schreef ze samen met Rieks Scheepstra. In die leesboekjes spelen Ot en Sien de hoofdrol. Ze staan hier in het park heel erg braaf te wezen. Voor even in elk geval.

Vervolg de Henriëtte Roland Holstweg tot de hoek van de Marie Jungiusweg.

Lees meer

6
Gra Rueb, Kat , 1939

Hier zie je een mooie verhouding tussen sokkel en beeld. Op de hoek van de Marie Jungiusweg en de Henriëtte Roland Holstweg kijkt deze kat van Gra Rueb ons vanuit de hoogte diep in de ogen. Het lijkt op het eerste gezicht meer op een vervaarlijk beest dat ongewenste bezoekers elk moment in de nek kan springen dan op een gezellig snorrend huisdier. Daar verandert de elegante staart niets aan.

Volg de Henriëtte Roland Holstweg. Voor de vijver rechtsaf.

Lees meer

7
Lidi Buma - van Mourik Broekman, Fluitspeler (Orpeus in de dessa) , 1942

Het Villierskopje is de ideale locatie voor trouwfoto’s. Niet alle trouwparen zullen weten dat deze heuvel bestaat uit Haags huisafval. Ook niet dat deze fluitspeler de hoofdrol speelt in de bestseller uit het begin van de 20e eeuw, 'Orpheus in de dessa', de beroemde roman van Augusta de Wit. Het loopt slecht af met de Indische jongen, maar hier verleidt hij mensen en dieren nog met zijn fascinerend geluid.

Loop verder naar de stadsboerderij.

Lees meer

8
Peter Kortekaas, Ram , 1983

Op het terrein van stadsboerderij de Herweijerhoeve staat links vooraan de ram van Peter Kortekaas. Hij staat niet op een sokkel, maar gewoon op de grond, zoals het hoort bij een ram. Hij staat op kinderhoogte. Aan zijn goudkleurige horens en vacht te zien zijn kinderen niet bang voor hem.

Terug naar de Henriëtte Roland Holstweg, loop door tot het blauwe bruggetje aan de rechterkant; ga de brug over en loop door tot bijna de Loevesteinlaan.

Lees meer

9
Rudi Rooijackers, Meisje op bank , 1961

Als je het park uitkomt, zie je achter de blauwe bankjes meteen 'Meisje op bank'. Het is een meisje om veel vragen aan te stellen. Ben je trots? Onzeker? Verlegen? Eigenwijs? Ben je geboren in Afrika, in Indië of in Nederland? Zoals veel beelden in het park, ziet het meisje er elk jaargetijde anders uit. Dat komt door de kleur van het riet en van de bomen op de achtergrond.

Loop terug naar de Henriëtte Roland Holstweg en sla die rechtsaf in.

Lees meer

10
Aart van den IJssel, Zon , 1961

De beelden van Aart van den IJssel hebben vaak iets ‘stekeligs’. Insecten waren dan ook jarenlang zijn favoriete onderwerp. Veel inwoners van Escamp herinneren zich nog de meterslange wandversiering van Van den IJssel aan de muur van het gesloopte zwembad Morgenstond aan de Loevesteinlaan. Deze zon stond twintig jaar geleden nog aan de Guntersteinweg, maar hij straalt nu alweer jaren hier vlakbij het Zuiderparktheater.

Lees meer

11
Bram Roth, Vrouw en man , 1964

Bram Roth maakte dit beeld ooit voor het Gemeentelijk Arbeidsbureau aan de Troelstrakade. Arbeid is een feest, straalt het uit. Als een dansend duo in een balletstudio, zo sierlijk draaien ze om elkaar heen. De man heeft gereedschap op zijn schouder. Vangt de vrouw in een boomgaard appels op met haar schort? Ze staan hier op een toplocatie: bij het water op een verhoging en het oranje Pharos-gebouw op de achtergrond.

Loop het pad af richting Melis Stokelaan en sla dan linksaf.

Lees meer

12
Roel Buijs, Poort , 2016

Ook bij de Melis Stokelaan heeft het park sinds 2016 een ’poort’. Roel Buijs zich heeft laten inspireren door de poorten aan de Loevesteinlaan en het Veluweplein. Ze ogen wat streng, deze vierkante torens. Van dichtbij zie je dat ze bestaan uit vierkante vlakken waar sporters uitgespaard zijn. Die sporters zijn dan weer vastgemaakt op de platen erop. Hoe hoger, hoe meer lichte vlakken in de torens.

Loop tussen de atletiekbaan en de sportcampus door naar de Johanna Naberweg. Kijk schuin links aan de overkant.

Lees meer

13
Eric Boot, Driedelig plastiek , 1970

Het lijkt brons, maar als je er tegenaan tikt, hoor je dat het kunststof is. Vanuit de verte leek het een beeld uit één stuk; van dichtbij zie je dat het uit drie lossen delen bestaat. Ook de hoogte van de sokkels is hier belangrijk. Het is een ideaal beeld voor een park. In een museumzaal zou het er heel anders uitzien (en bij je thuis zou het nauwelijks in de kamer passen).

Loop naar het Rosarium.

Lees meer

14
Marian Gobius, Flora , 1945

Gobius maakte deze Romeinse godin van de lente in 1945 van steen. Helaas werd het beeld in de jaren tachtig vernield. Maar Gobius had er nog een mal van en maakte een kopie: nu in brons. Aan de fors uitgevoerde bloemenslinger kun je nog zien dat het oorspronkelijk een stenen beeld was. Let op de manier waarop deze 'Flora' de wereld inkijkt. Deze godin staat haar mannetje wel.

Lees meer

15
Gra Rueb, Vrouw , 1941

Heel soms zie je op zomerse zondagmiddagen kinderen spelen op haar knie. Dat mag niet, maar ze kan blijkbaar wel tegen een stootje. Al meer dan tachtig jaar zit ze hier in midden in het bloemenperkje in gedachten verzonken. Waarschijnlijk zagen haar handen, voeten en gezicht er in 1941 allemaal wat gedetailleerder uit. En kijk eens hoe mooi deze dame op de vloer zit. Het past net.

Lees meer

16
Peter Struycken, De Beeldengalerij , 1990

Sinds 2007 voetbalt ADO aan het Prins Clausplein. Op de plaats van het oude stadion staat nu de Sportcampus Zuiderpark van FaulknerBrowns Architecten. Rondom het gebouw loopt een stalen gepolijste rand. Geen dag, geen uur hetzelfde van kleur. Een kunstwerk!

Volg de Johanna Naberweg. Rechts op de hoek zie je de 'Open Opslag' van 'De Beeldengalerij'. Om de 1,5 à 2 jaar wisselt de opstelling op de veertig sokkels op de Grote Markt/Spui. In de 'Open Opslag' staan de beelden nu eens midden in het groen. Bovendien krijgen ze door de gevel van de sportcampus elk moment een andere achtergrond.

Lees meer

17
Thom Puckey, Eline Vere , 2012

'Eline Vere', de roman van de beroemde Haagse schrijver Louis Couperus verscheen in 1888 in dagelijkse afleveringen in krant 'Het Vaderland'. Heel Den Haag leefde mee met het geluk en met het ongeluk van Eline. En op 4 december 1888 hoorde je ’s ochtends in de Haagse trams: “Heb je het al gehoord? Eline is overleden.” Den Haag was in shock. Thom Puckey beeldt hier heel natuurgetrouw de sterfscène uit.

Lees meer

18
Tom Claassen, Mannetje met losse ledematen , 2003

“Kijk mama, een mannetje!”, roept het jongetje enthousiast, terwijl hij naar het beeld van Tom Claassen rent. Hij heeft gelijk, het is een mannetje, maar vrolijk word je er niet van. Zijn onderbenen en onderarmen ontbreken. Met zijn armpjes kan hij hooguit een beetje zwaaien. Zijn benen kunnen enkel achteruit bewegen. Nooit meer zet hij een stap vooruit. En toch, toch kun je een glimlach niet onderdrukken.

Lees meer
Sluiten