Tekst

‘Ik ga een beetje rommel maken in de vijver’, zo kondigde hij zijn beeld ‘Idee’ aan in de Haagse Courant van 25 augustus 1967. Het was de Parijzenaar van Pools-joodse komaf, Shamaï Haber, allemaal te netjes en te recht in het park bij de Vlaskamp. Hij wilde met 105,5 ton rotsblokken ‘echte natuur in de valsheid van het park brengen’. Daarin slaagde Haber met zijn kunstwerk van Noors labradorgraniet; een brok cultuur als vanzelfsprekend onderdeel van water en groen.

Haber componeerde met ruwe steen, stelde samen, gaf vorm aan de ruimte en creëerde een nieuw landschap. In die zin is zijn kunst verwant aan land-art. Bevrijd van de band met traditionele beeldhouwkunst wijzigt de land-art-kunstenaar het landschap door een artistieke ingreep, waarbij hij een dialoog aangaat met de omgeving. Precies zo ging Haber in Den Haag te werk. Maar Haber bracht ook sociale bewogenheid in. Het Haagse park wilde hij echt aantrekkelijker maken voor de bezoekers. En zeker later, toen hij in Frankrijk regelmatig opdrachten verwierf om leefruimte te scheppen in stenen jungles, was het verbeteren van de leefomgeving een van zijn grootste drijfveren. Met een zandvlakte omzoomd met rotsen, sculpturen van boomstammen en een minibos, zoals in Meaux, maakte hij de monotone buitenwijken leefbaarder. Prestigieus zijn de Parijse opdrachten in de jaren tachtig van de 20e eeuw.

Op de Boulevard Raspail en in de wijk La Défense realiseerde Haber destijds een reeks abstracte beelden. Dat was aan het begin van zijn carrière anders. Toen hakte hij naakten en portretten, die getuigen van zijn bewondering voor de beroemde Franse beeldhouwer Charles Despiau (1874-1946). Rond 1955 werd zijn vormentaal abstract. Soms was de natuurlijke, abstracte vorm van de steen voor Haber zo sterk dat hij het materiaal geheel onbewerkt toepaste, zoals voor ‘Idee’. Maar kleine sculpturen bleef hij hakken, verfijnd en minutieus.