Tekst

Zijn grootste criticaster was hijzelf. In een interview met ‘Het Vaderland’ op 24 november 1969, ter gelegenheid van zijn 75^e verjaardag, zei hij: ‘Ik begin eindelijk iets te maken dat misschien de moeite waard is’. Het totale oeuvre van kunstenaar Toon Kelder was een zoektocht naar de kern, naar de heldere eenvoud van vorm, vlak en lijn. Om die te vinden verliet hij na de oorlog de figuratie en bande hij kleur uit zijn werk. Bovendien ging de schilder Kelder beelden maken. Met zijn romantisch geschilderde landschappen en figuurstukken van voor de oorlog had hij afgedaan.

Kelders eerste draadsculpturen lijken nog ‘getekend’ en ook was er nog sprake van een herkenbare voorstelling. Maar langzamerhand gaf Kelder zijn beelden meer volume door gesloten vormen te hanteren. Bovendien abstraheerde hij het uitgangspunt, zoals de menselijke figuur. Kelder sneed houten beelden, die hij omkleedde met koper. Tegen het einde van zijn leven kreeg zijn vormentaal een strak abstract geometrisch karakter. Dit was nu de kunstvorm die hij ‘misschien de moeite waard’ noemde. Hij voelde dat hij dicht bij de kern was gekomen. Dat gold ook voor zijn zwart-wit gouaches, penseel, pen- en krijttekeningen met voorstellingen die aan ruimtelijke metaalconstructies of details daarvan doen denken.

De brons, die in 1976 postuum in het Westbroekpark werd geplaatst, markeert met z’n strenge en eenvoudige vormen het einde van Kelders levenslange zoektocht naar de ware kunst. Kort nadat Kelder de houten met koper beklede sculptuur in 1973 voltooide, overleed hij. De gemeente Den Haag kocht het beeld. Voor plaatsing in de openbare ruimte werd het afgegoten in brons. Het sterk naar voren hellende, abstracte beeld lijkt met de scherpgepunte, omhoogstekende driehoek op een naar boven reikende figuur. Ook is het een tot de essentie teruggebrachte beweging, waarover Kelder gezegd zou kunnen hebben – ‘de flauwe kul is eruit’.