Tekst

In alle opzichten overweldigend. Dat is het effect van de 36 gekleurde banen die Jan van der Ploeg op het hek en het plafond van de onderdoorgang van het Ministerie van Financiën heeft geschilderd. Hoe kan een ogenschijnlijk eenvoudig tweedimensionaal vlakkenveld zo sterk ruimtelijk werken?

Van der Ploeg is een van de belangrijkste monumentale schilders die we in Nederland op dit moment hebben. Ooit begonnen met verf op doek heeft zijn werk in de loop van de jaren een steeds monumentaler formaat gekregen en is het ook steeds vaker buiten de ruimte van galerie en museum te vinden. Tegenwoordig schildert hij meer op muren van beton en baksteen dan op canvas.

Al het werk van Van der Ploeg is totaal abstract. Net als bij zijn oudere, Amerikaanse colorfield-collega’s Barnett Newman (Who is afraid of red, yellow and blue, collectie Stedelijk Museum Amsterdam), Elsworth Kelly en Sol LeWitt schildert hij monumentale kleurvlakken zonder een persoonlijke toets. Nergens een handschrift te vinden dus. Toch is Van der Ploeg zelf minder streng in de leer dan zijn voorgangers.

Schilderde hij in het begin mathematische en vaak zelfs symmetrische en spiegelbare composities, tegenwoordig gaat Van der Ploeg wat losser te werk. Veelvoorkomend patroon is grip: ontleend aan uitgespaarde handvaten van verhuisdozen. Kleuren kiest hij vooral intuïtief. Pure kleuren zet hij direct naast ‘vuile’ kleuren – zwart toegevoegd – en naast kleuren waar wit is bijgemengd. Uiteindelijk doen de contrasten het. Daarbij kijkt hij naar wat een ruimte nodig heeft. Net als iedere figuratieve schilder voegt hij af en toe iets op gevoel toe. Als er iets mist. Uiteindelijk is Van der Ploeg op zoek naar iets visueel optimistisch. Dat laatste zit hem niet alleen in de schaal en een strakke uitvoering. Het heeft bovenal te maken met een contrastrijke afwisseling van kleuren. Dat schept die overdonderende ruimte.