Tekst

De kunstenaar Gijs Assmann lijkt een vrolijkerd. Dat is althans je eerste indruk bij het zien van zijn kleurige sculptuur voor de Beeldengalerij ‘The he and the she and the is of it’: twee ineengestrengelde, verknoopte figuren, de een ondersteboven, de ander met een soort jute hoofd. Het geheel doet clownesk aan, toch heeft het iets wrangs. De houding van de figuren is wel erg ongemakkelijk: is dit een worsteling of zitten ‘the he and the she’ in de knoop? Of vormen ze samen een absolute eenheid, ‘the is of it’?

Als je het oeuvre van Assmann bekijkt, keert steeds terug hoe zware thema’s als dood, religie en seks op een ludieke manier worden verbeeld. In zijn werk op papier keerden steeds gehangenen, dode bomen en schedels terug. Assmann beschouwt het scheppen van kunstwerken als ‘een manier om met de dood om te gaan, en de melancholie en de hulpeloosheid te verbeelden, die ontstaat door de spanning tussen het ware geluk en onvermijdelijk falen’. De kunstenaar verbeeldt menselijke tekortkomingen op een groteske wijze doordat hij in zijn beelden verwijst naar middeleeuwse sculpturen als monsterlijke waterspuwers, strips of pornografie.

Thema’s uit de christelijke iconografie en motieven uit de kunstgeschiedenis verworden bij Assmann tot ogenschijnlijk grappige, maar in werkelijkheid vaak meelijwekkende beelden. Een man met een touw dat vanuit zijn mond via allerlei loze attributen terugkeert in zijn lichaam op de plek van zijn geslacht, een piëta die verandert in een seksueel beladen beeld doordat Maria en Christus worden voorgesteld als twee futloze opblaaspoppen. Assmann’s werk past in de traditie van de vanitasstillevens. ‘Mensch, gedenck te sterven’ waarschuwden zijn voorgangers. Assmann moraliseert niet meer: hij verleidt met prachtige beelden, maar de boodschap is mogelijk des te harder.