Gegevens kunstwerk
Titel
Sweelinck-monument
Kunstenaar
Jaar
1962
Materiaal
brons / natuursteen / zandsteen
Afmetingen
310 cm
Locatie kunstwerk
Adres
Sweelinckplein, Den Haag
Stadsdeel
Scheveningen
GPS gegevens
52.0836932264184, 4.28562943911571 Bekijk op plattegrond
Omschrijving kunstwerk
Tekst
Tussen alle monumenten, ter herinnering aan historische gebeurtenissen en als eerbetoon aan personen als Descartes, Johan de Witt, Eline Vere, bevindt zich ook een gedenkteken voor de 16e-eeuwse componist Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621). Hij was niet alleen componist en pedagoog, maar bespeelde tevens het orgel van de Oude Kerk in Amsterdam. Vooral met zijn vernieuwende composities voor dit instrument heeft hij in binnen- en buitenland bekendheid gekregen.
Het monument is overigens niet in de tijd van Sweelinck zelf opgericht, maar pas in de 20e eeuw. Bernard van den Sigtenhorst Meyer (1888-1953), biograaf van Sweelinck én collega-componist, heeft zich sterk gemaakt voor een gedenkteken voor zijn ‘leermeester’. De gemeentelijke commissie voor kunstopdrachten verstrekte in 1953 de opdracht daarvoor aan Dirk Bus. Zijn monument ter ere van de componist staat sinds in 1962 in het plantsoen van het Sweelinckplein.
Het monument bestaat uit een sokkel met een zuil waarop Bus een portretmedaillon van de componist heeft aangebracht. Uiteraard heeft Sweelinck zelf geen model gestaan voor het portret op dit monument. Zijn beeltenis heeft de beeldhouwer waarschijnlijk afgeleid van een schilderij van de 17e-eeuwse schilder Ravesteyn waarop de componist is te zien. Bovenop de zuil is een beeld van een liggende figuur met vogels te zien. In een interview in het Vrije Volk (1967) zegt Bus hierover: ‘Daarmee heb ik het zwevende, het ijle van de muziek willen weergeven.’ Ook de lier die de zwevende figuur vasthoudt, verwijst uiteraard naar de muziek. Bus heeft dit oudste snaarinstrument, dat al in de legende van Orpheus voorkomt, evenals de muziek zelf zeer rank en ijl gebeeldhouwd.
Het Sweelinck-monument is een van de twee gedenktekens die Bus voor Den Haag heeft gemaakt. Het andere betreft het Monument voor de Grenadiers en Jagers. De stijl waarin met name het bovenste deel van het Sweelinck-moment is gemaakt, met het ruwe oppervlak, is typerend voor het latere werk van Bus.