Tekst

Het beeld ‘Staand en liggend’ heeft twee gezichten. Op afstand wordt alle aandacht getrokken door twee staande kolommen van roestvrij staal, die beide vier meter hoog zijn. Pas in tweede instantie valt op dat het feitelijk niet gaat om zuilen maar om hoekvormen. De hoek die door de blikvangers wordt aangegeven, is ook terug te vinden in een liggende variant van graniet. Het beeld van Jan Maaskant verenigt vlak en ruimte op een bijzondere manier. Het plateau en de oprijzende staande vormen is geheel gebaseerd op geometrische uitgangspunten. Daarbij draait het vooral om systematiek, structuur en symmetrie. Daardoor contrasteert het ‘strenge’ beeld met de andere sculpturen in de tuin van het Gemeentemuseum Den Haag.

Maaskants sculpturale ingreep in de museumtuin is vooral bijzonder omdat het traditionele onderscheid tussen sokkel en beeld wegvalt. Het platte vlak dat als drager van de staande vormen fungeert, is een onvervreemdbaar onderdeel van het totale kunstwerk geworden. Het vlak is niet ondergeschikt aan de ruimtelijke elementen.

Maaskant is een van de bekendere Nederlandse beeldhouwers die werkte in de constructivistische stijl die kenmerkend is voor de late jaren zestig en de jaren zeventig. Net als geestverwanten Joost Baljeu en André Volten zette Maaskant zich destijds af tegen de abstract expressionistisch werkende kunstenaars van direct na de Tweede Wereldoorlog. Stond in de naoorlogse kunst de individuele expressie van de eigen beleving centraal, de vooruitstrevende beeldhouwers van de decennia daarna beperkten zich vooral tot vormonderzoek. En dat zie je terug in hun abstracte, technische soms zelfs industriële sculpturen.

Ook al draait het in zijn beelden om vormonderzoek, Maaskant gaat wel op een intuïtieve wijze te werk waardoor zijn sculpturen net even iets lyrisch krijgen.