Tekst

In 1956 modelleerde de schilder een kop, een zelfportret, dat hij ‘ouderwets en conservatief’ noemde. Een jaar later kon de brons ‘Schoven I’ de toets der zelfkritiek wel doorstaan. Rein Draijer maakte de sculptuur, die sinds 1979 op het plein bij de Ambachtsgaarde in Vrederust staat, op 58-jarige leeftijd. Daarvoor experimenteerde hij wel eens met klei. Maar veel tijd besteedde hij er niet aan. Over zijn late keuze voor het beeldhouwen zei Drayer in 1980 in een interview met Max Danser voor het Pulchri-blad: ‘Ik dacht, als je het nu niet doet dan komt er niks meer van’.

Tot eind jaren zestig gaf Drayer het schilderen voorrang. Hij werkte aan een klein, maar kwalitatief hoogstaand oeuvre. Het ging hem om vorm en compositie. De zichtbare werkelijkheid vereenvoudigde hij zodanig dat alleen de essentie overbleef. Dat vereenvoudigen ging zo ver, dat het lijkt alsof Drayer een eigen handschrift wilde vermijden. Daardoor ontstond paradoxaal genoeg die specifieke, vervreemdende Drayer-stijl. In zekere zin had zijn werk(wijze) invloed op zijn leerlingen, waaronder Co Westerik (1924) en Peter Struycken (1939).

Met zijn stille, lege vernieuwende werk gaf Drayer de Haagse kunst na de Tweede Wereldoorlog een impuls. Hij speelde een belangrijke rol bij het ontstaan van de Nieuwe Haagse School, onder andere als lid van de kunstenaarsgroep Verve (1951-1957) vanaf 1952. Toen Verve uiteenviel, pakte Drayer het beeldhouwen serieus op. In de jaren zeventig en tachtig ontstonden er abstracte sculpturen in hout, ijzer en aluminium. Aanvankelijk was zijn thematiek echter net als bij het schilderen direct aan de werkelijkheid gerelateerd. Drayer maakte beelden van rietscheerders, korenschoven, schelpen, stenen, strandstoelen en vruchten. Weinig detaillering, geen vervorming, maar de werkelijkheid vervreemd van zichzelf door een tot de essentie teruggebrachte vorm, zoals we zien bij ‘Schoven I’. Het is een bijna-abstractie van korenschoven, die het landelijk verleden van Vrederust symboliseert.