Tekst

Niet op de nek, maar voor zich. Zo draagt de herder het schaap dat hij gaat wassen. Eenvoudig te zien is het niet, want in het sokkelbeeld ‘Schapeman’ uit 2001 van Pearl Perlmuter zijn mens en dier haast één geworden.

Het eerste afgietsel van ‘Schapeman’ zag reeds in 1967 het licht. Tijdens een vakantie op Kreta sloeg Perlmuter herders gade, die hun schapen voor het scheren aan de voorpoten optilden om ze vervolgens in het water te laten zakken. Voor haar een bijna rituele onderdompeling, waar ze inspiratie uit putte. Haar gevoelens en associaties verwevend met het tafereel van de schaapscheerders en hun dieren, kwam Perlmuter tot het beeld ‘Schapeman’. De plastische vormen lopen zo sterk in elkaar over dat moeilijk te ontrafelen is waar de mens begint en het dier eindigt. Op z’n bokkenpoten verwordt de herder zelfs haast tot een mythologische verschijning, half dier half mens.

Met zeer expressieve beelden maakte Perlmuter na de oorlog furore. Ze behoorde samen met haar echtgenoot Wessel Couzijn (1912-1984), Lotti van der Gaag (1923-1999) en Willem Reijers (1910-1958) tot de vernieuwers van de beeldhouwkunst in Nederland. Wat weinigen aandurfden, deed Perlmuter. Ze gaf zich over aan de materie en het experiment. Vooral toen ze rond 1957 niet langer in klei en gips maar in was ging modelleren, maakten massa en volume plaats voor lineaire elementen, en werden haar bronzen abstracter en vrijer. Het is echter geen blijmoedige vrijheid die ze verbeeldt. Haar kunst is een indringende uiting van woede over het onrecht in de wereld. Persoonlijke ervaringen en thema’s als strijd en bevrijding lopen als een rode draad door Perlmuters oeuvre. Sinds het eind van de jaren zeventig heeft zij minder beelden gemaakt, maar Perlmuter bleef strijdlustig en bevlogen voor vrouwen in de beeldende kunst.