Tekst

Als ontmoetingspunt zijn ze alom bekend: de witte knoop in de aankomsthal van Schiphol en de goudgepolijste bronzen knoop in winkelcentrum Hoog Catharijne in Utrecht. Maar weinig mensen weten dat deze sculpturen van de beeldhouwer Shinkichi Tajiri zijn. De knoop wordt door zijn eenvoud over de hele wereld herkend en gebruikt en staat voor Tajiri onder meer voor eenwording en ontmoeting.

Ook in Den Haag staan zijn knopen. Het zijn in de hofstad geen markeringen van plekken om af te spreken, maar op zichzelf staande beelden. Zo staat er in de tuin van Paleis Noordeinde een bronzen knoop uit 1991 met de toepasselijke naam ‘Royal Knot’. Overigens geen koninklijke, maar een staatsaankoop. In 1967 begonnen, bleef het motief van de knoop Tajiri gedurende zijn hele carrière boeien, omdat hij met deze elementaire vorm eindeloos kon variëren.

De rust van de knoop contrasteert met de overige sculpturen uit Tajiri’s omvangrijke oeuvre. Geweld en snelheid zien we terug in zijn wachters, krijgers en machines, veelal van metaal en opgebouwd uit verschillende aan elkaar gelaste of gegoten onderdelen. Erotiek is ook zo’n terugkerend thema, dat vooral aanwezig is in zijn fotowerk.
Geboren in Amerika uit Japanse ouders, volgde Tajiri op 17-jarige leeftijd beeldhouwlessen. In 1948 vertrok hij definitief naar Europa, waar hij in de Tweede Wereldoorlog al als soldaat vocht. In Parijs neergestreken, kreeg hij les van beroemde kunstenaars als Zadkine en Légér. Ook ontmoette hij er leden van de Cobra-beweging. Op uitnodiging van Cobra-lid Corneille, die zeer enthousiast was over zijn werk, nam Tajiri deel aan de Cobra-tentoonstelling in Amsterdam (1949). In die tijd ontwikkelde hij zijn krachtige, expressieve en sterk geabstraheerde stijl. In 1956 verhuisde hij met zijn Nederlandse vriendin, beeldhouwer Ferdi Jansen, naar Amsterdam. Tajiri overleed in 2009 op zijn Kasteel Scheres in Baarlo.