Tekst

Eeuwen lang smolten ambachtslieden beelden en architectuur samen. Dat is bijvoorbeeld te zien aan de rijkgedecoreerde oude kathedralen en de bouwbeeldhouwkunst op panden van de Amsterdamse School (1916-1926). In navolging van deze aloude traditie ontstond er in de jaren vijftig en zestig na de Tweede Wereldoorlog veel zogenoemde ‘nagelvaste’ kunst. Met het gebouw verbonden wandschilderingen, mozaïeken, glas-in-lood en keramische reliëfs zagen destijds vaak via de percentageregeling het licht. In 1951 besloot de rijksoverheid namelijk om bij elk overheidsgebouw 1-2% van de bouwsom te besteden aan kunst. De figuratieve voorstellingen van deze ‘nagelvaste’ kunst beelden meestal uit wat de functie was van het gebouw waarin ze zich bevonden.

Hoewel ruim twintig jaar later ontstaan, doen de R die beeldend kunstenaar Johan Traxel voor de voormalige bibliotheek aan de Newtonstraat heeft gemaakt wel aan die traditie denken. Traxel kreeg de opdracht voor dit reliëf begin jaren tachtig van de commissie voor beeldende kunstopdrachten. Ook bij de nieuwbouw van deze bibliotheek was er via de gemeentelijke percentageregeling geld vrijgekomen voor kunst.

Traxel bedacht vijf vierkante tegels op een rij. Op elk van de tegels bracht hij een lezende figuur aan. De dynamiek zit in de houding van de figuur. Die varieert van rechtop zittend tot half ondersteboven liggend. Ook al trok de bibliotheek uit het pand en vond een boksschool er een nieuwe onderkomen: de tegels van Traxel gebleven.

Traxel trok in 1957 van Suriname naar Nederland. Hier behaalde hij zijn MO-tekenen aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Daarna bekwaamde hij zich verder aan de Vrije Academie in dezelfde stad. Met tekenles geven op Haagse scholen verdiende hij zijn brood. Daarnaast exposeerde hij zijn schilderijen en keramiek. Bovendien kreeg hij een opdracht van de gemeente Delft en Den Haag. De stijl van de figuren van zijn bibliotheekreliefs zijn herkenbaar uit zijn vrije werk: frisse kleuren, vereenvoudigde vormen en heldere contouren.