Tekst

Een man en een vrouw zitten tegenover elkaar. Stil en stram, vier handen op de tafel rustend. Ze staren, kijken niet. Er is niets meer gemeenschappelijk, er valt niets meer te zeggen. De liefde is gedoofd. Enkel de lamp boven de tafel strooit zijn warme lichtstralen in tastbare stroken uit over het tafelblad.

Het is een verklaring, een idee. Dat het reliëf van Theo van der Nahmer aan het Eneco-onderstation in de Tomatenstraat een bekoelde relatie verbeeldt, is echter niet zeker. Want hoewel de beeldtaal, waarin symmetrie en geometrie een belangrijke rol spelen, een kille sfeer oproept, zou de voorstelling ook een andere (positievere) betekenis kunnen hebben. Van der Nahmers stenen beelden waren namelijk over het algemeen enigszins statisch opgezet, ongeacht het onderwerp. In dit reliëf zocht de beeldhouwer de verlevendiging in het zeer gedetailleerd uitwerken van het oppervlak. De steen is met vele kleine krassen bewerkt.

Het moet een vroeg werk van Van der Nahmer betreffen. Aan het begin van zijn carrière, direct na de Tweede Wereldoorlog en in de jaren vijftig, werkte de beeldhouwer nog veel in steen. Maar het werd hem te duur. Hij begon in was te modelleren. De modellen goot hij af in brons. De was verschafte hem een veel grotere artistieke en beeldende vrijheid dan steen.

Wanneer Van der Nahmer zijn stenen reliëf precies maakte, is niet bekend. Ofschoon we niet voetstoots kunnen aannemen dat gebouw en kunstwerk gelijktijdig werden voltooid (na de oorlog was de integratie van beeldhouwkunst en architectuur niet langer vanzelfsprekend), kan het bouwjaar van het onderstation helderheid verschaffen. Dat werd in 1948 opgeleverd.