Tekst

‘Ik houd niet van de deformatie van de menselijke figuur… Het resultaat is afgeleid van iets wat het zelf niet is. Dan heb ik liever een kunstwerk dat met dat lijf niets meer te maken heeft, maar wel met een menselijk gebeuren […].’
Het zijn de woorden van Wessel Couzijn, een van de grootste vernieuwers in de Nederlandse beeldhouwkunst van na de Tweede Wereldoorlog. Ze zijn veelzeggend met betrekking tot zijn beeld ‘Omarming’ in het Westbroekpark, een beeld van een ‘menselijk gebeuren’, vol heftige emoties.

In een innige omstrengeling van vormen barst het brons schaamteloos open en sluit het zich beschroomd. Er zijn gaten en uitsteeksels, punten en rondingen. Wie probeert in het beeld menselijke vormen te ontdekken, komt bedrogen uit. Hier zijn sterke gevoelens weergegeven, maar er is geen werkelijkheid verbeeld. Bovendien, Couzijn vond niet dat je zijn beelden moet ‘lezen’, je moet ze ‘ondergaan’.

‘Omarming’ is gemaakt in de jaren waarin Couzijns abstract-expressionistische beeldtaal tot volle wasdom kwam. De brons uit 1964 laat zien dat hij destijds een hoge mate van dramatiek had bereikt. Reeds in de jaren vijftig van de 20e eeuw schudde hij de traditionele Nederlandse beeldhouwkunst op. Zijn vrijheid van vorm en expressie waren nieuw voor ons land. Tijdens de oorlog verbleef de joodse Couzijn in New York. Daar kwam hij in contact met het non-figuratieve werk van beeldhouwers als Ossip Zadkine (1890-1967) en Jacques Lipchitz (1891-1973). Terug in Amsterdam ontwikkelde zijn werk zich al snel van figuratief naar abstract.

Eind jaren zestig maakte hij sterk bewogen beelden van gehavende flarden brons gecombineerd met bestaande objecten als een bed of een tafel. Tegen het einde van zijn leven uitte hij zich in strakke geometrisch vormen. Welke vorm Couzijns abstractie ook had, de rode draad in zijn oeuvre is zijn betrokkenheid met het menselijk bestaan.