Tekst

Het is een wonderlijke geschiedenis. In 1872 overleed Johan Rudolph Thorbecke, de grondlegger van onze parlementaire democratie en architect van onze grondwet. Kort daarna ontstond het initiatief om voor hem een standbeeld op te richten in zijn woon- en werkplaats Den Haag. Conservatieve politici zagen echter liever geen ereteken voor deze vrijdenkende politicus. Met zijn grondwet gaf hij het volk immers meer macht en de koning minder. Om de situatie te redden, werd uiteindelijk besloten het beeld in Amsterdam te plaatsen. Daar is in 1876 het standbeeld van beeldhouwer Ferdinand Leenhof (1841-1914) onthuld.

Om die historische ‘vergissing’ recht te zetten, schreef de Haagse gemeenteraad in 2008 een opdracht uit voor een Haags Thorbecke-monument. Het moest een herkenbaar beeld worden. Uit vier schetsontwerpen is dat van Thom Puckey gekozen. Puckey bedacht geen gewoon standbeeld van Thorbecke alleen, maar twee scènes. Eentje in klassiek marmer van Thorbecke als denker in een 19^e-eeuwse studeerkamer. En eentje in eigentijds roestvrijstaal met drie mensen in overleg. Democratischer kan het niet.

Puckey heeft beide scènes ieder op een flinke, traditionele sokkel geplaatst. Meubilair en wanden steken echter over de rand. Doordat de sokkels los van elkaar staan, kun je als kijker zowel terugkijken naar het verleden als vooruitkijken naar de toekomst. Dat deed Thorbecke met zijn grondwet ook. Niemand lijkt zich overigens bewust te zijn van de andere kamer. Thorbecke zelf kijkt richting ‘het Torentje’ aan het Binnenhof. Alsof hij ons en de democratie in de gaten houdt.

Rode draad in het oeuvre van Puckey is het kijken zelf. In veel van zijn sculpturen uit de jaren tachtig zijn lenzen te zien. De figuratieve beelden die daarna ontstonden, dwingen je door hun sensuele en soms controversiële voorstelling telkens opnieuw goed te kijken en zelf na te denken.