Tekst

In 1939 werd Johan Albarda (1877-1957), de voorman van de SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij), als een van de eerste socialistische ministers geïnstalleerd. Tussen 1917 en 1923 was hij wethouder van onderwijs in Den Haag. Vier jaar na het overlijden van de overtuigd socialist Albarda, was zijn monument gereed. Opvallend is dat zijn bekende vlinderdasje daarin slechts in enkele lijnen is aangegeven. Dat geldt ook voor zijn bril; twee bijna onzichtbare kerven aan beide kanten van het hoofd.

Waarom koos beeldhouwer Titus Leeser voor deze twee luttele groeven bij de vervaardiging van de bronzen portretkop van Albarda? Een bril in brons gieten, is technisch gezien geen enkel probleem. Misschien lagen er artistieke redenen aan ten grondslag. Maar daarnaar blijft het raden. Eén ding is duidelijk. Door de summiere weergave lijkt er nu toch een wezenlijk onderdeel van Albarda’s persoonlijkheid te ontbreken. Want het karakteriseerde hem, zijn bril.

Dat neemt niet weg dat er in het plantsoen van het Alberdingk Thijmplein sinds 1961 een goed gelijkend portret van Albarda staat. Leeser polijstte het oppervlak van de bronzen kop niet, maar liet de ruwe, geboetseerde opzet intact. Deze aanpak maakt de kop expressief en markant. Markant zijn ook de lachrimpeltjes van Albarda rond de ogen.

In de opdrachten voor portretkoppen en bustes toonde Leeser zich de naturalist, vakkundig en natuurgetrouw weergevend wat hij observeerde. ‘Een geboren figuratief’, zei hij eens over zichzelf. En inderdaad, nergens binnen zijn oeuvre duikt puur abstracte sculptuur op. Toch was het zoeken naar een eigen visie op de werkelijkheid Leeser niet vreemd. In zijn vrije werk en binnen de ‘vrije’ opdrachten neigt hij naar een zekere vorm van abstractie. Wellicht geïnspireerd door de beroemde Zwitserse beeldhouwer en leeftijdgenoot Alberto Giacometti (1901-1966), hebben Leesers dieren en figuren vaak langgerekte ledematen en kleine hoofden.