Tekst

Zelfverzekerd speurt het meisje dat Jaroslawa Dankowa maakte voor station Mariahoeve de omgeving af. Ze zit op haar koffer. Wijdbeens en met een kaarsrechte rug. Haar langgerekte bovenlichaam is een kwartslag gedraaid ten opzichte van haar onderlijf. Zoekt ze iemand? Of tuurt ze naar een stationsklok of een aankomende trein? De beeldhouwer heeft haar ondanks de vervorming van het lichaam zo levendig en levensecht verbeeld dat het meisje door haar houding vragen oproept over wat haar bezighoudt.

De bijzondere combinatie van lichamelijke vervorming en levensechtheid is het handelsmerk bij uitstek van Dankowa. Iedereen ziet onmiddellijk dat de lichaamsverhoudingen niet kloppen, maar tegelijkertijd wordt de expressiviteit van het beeld zodanig versterkt dat de gebeeldhouwde mensfiguren aan levensechtheid winnen.

Dankowa geniet enige bekendheid in Nederland. Toen de communisten in 1948 de macht grepen, vluchtte ze van Sofia naar Nederland. Haar zuster Stiffany constateerde dat Jaroslawa bijzondere artistieke gaven bezat en stimuleerde haar om voor het vak van beeldhouwer te kiezen. Hoewel zij vijf jaar lang avondlessen aan de Haagse Vrije Academie volgde, bleef zij zichzelf als autodidact beschouwen. Haar omvangrijke oeuvre bewijst dat zij een vakvrouw was.

Het Indisch Monument in Den Haag is het bekendste monumentale werk van Dankowa. De beeldengroep wordt algemeen als één van bekendste oorlogsmonumenten in Nederland beschouwd. De toestand waarin de slachtoffers van de Japanse bezetting verkeren, verschilt hemelsbreed van de situatie van het wachtende meisje dat op haar koffer zit. Toch is de beeldtaal in beide gevallen kenmerkend voor de stijl en werkwijze van Dankowa. De figuren zijn niet gedetailleerd weergegeven. De lichaamsvormen zijn gestileerd en meestal langgerekt. De houdingen zijn kenmerkend voor de situatie waarin de mensfiguren zich bevinden. Dankowa heeft via het menselijk lichaam een breed spectrum van emoties en gemoedstoestanden weten te verbeelden.