Gegevens kunstwerk
Titel
Johan van Oldenbarnevelt
Kunstenaar
Jaar
1954
Materiaal
bronzen beeld, stenen sokkel
Afmetingen
h. 220 cm
Locatie kunstwerk
Adres
Lange Vijverberg, Den Haag
Stadsdeel
Centrum
GPS gegevens
52.0806015875756, 4.31157459018628 Bekijk op plattegrond
Omschrijving kunstwerk
Tekst
Daar zit hij; langs de Lange Vijverberg, met zicht op de Hofvijver, Johan van Oldenbarnevelt. De vingers van de rechterhand wijzen naar de borst op de plaats van het hart. In de linkerhand houdt hij zijn befaamde stokje dat het Rijksmuseum daadwerkelijk bezit. Het hoofd hangt enigszins lijdzaam naar voren. Mogelijk zijn dit subtiele verwijzingen van beeldhouwer Oswald Wenckebach naar de tragische dood van de landsadvocaat.
De vormgeving van het beeld uit 1954 is verder opvallend traditioneel voor de anders zo experimenteel werkende Wenckebach. Waren beperkende randvoorwaarden van de opdracht hieraan debet? Of vond de kunstenaar het ongepast deze grote staatsman in een moderne stijl uit te beelden? We weten het niet. Maar vaststaat dat Wenckebach – ondanks, of juist dankzij de behoudende weergave – erin is geslaagd een uiterst gevoelig portret te maken.
Evenals Johan de Witt is Van Oldenbarnevelt (1547-1619) lang omstreden geweest. Een eerbetoon aan Van Oldenbarnevelt liet zelfs tot na de Tweede Wereldoorlog op zich wachten. Toch had ons land veel aan hem te danken. Van Oldenbarnevelt loodste de Republiek in de functie van landsadvocaat door één van haar roerigste tijden. Hij zorgde tijdens de Tachtigjarige Oorlog voor een goed leger en de steun van Engeland en Frankrijk. Hierdoor was prins Maurits, die op zijn voorspraak stadhouder was geworden, in staat successen te behalen in de strijd tegen de Spanjaarden.
In 1617 kwamen Maurits en Van Oldenbarnevelt lijnrecht tegenover elkaar te staan. Een hoogoplopend kerkelijk conflict kreeg een politieke lading. Dit zette de verhoudingen tussen beiden, en ook die in het land, op scherp. Om de eenheid binnen de Republiek te bewaren grepen Maurits en de Staten-Generaal in. Van Oldenbarnevelt werd in augustus 1618 gearresteerd en wegens hoogverraad op dubieuze gronden veroordeeld. In 1619 werd hij op het Haagse Binnenhof vóór de Ridderzaal onthoofd.