Tekst

De kritiek loog er niet om. Van de ‘totempaal’ moesten de ‘versierselen’ naast het hoofd van Toorop maar worden weggehakt, opperden de raadsleden. In 1936 mocht de Haagse gemeenteraad het monument voor de beroemde kunstschilder Jan Toorop (1858-1928) van beeldhouwer John Raedecker aanschouwen. Waarschijnlijk beangstigde dit vernieuwende, driekoppige kunstwerk hen en waren ze niet gewend moderne kunst te beoordelen.
Het oprichtingscomité schreef eerder juist opgetogen: ‘Het monument kenmerkt zich, evenals de persoonlijkheid van Toorop, door een zeer oorspronkelijk karakter. Het comité meent dat de beeldhouwer beslist zijn bedoelingen heeft begrepen; het monument wijkt volkomen af van het begrip “standbeeld” of “buste”, zowel als van een conterfeitsel in den vorm van een reliëf of medaillon.’
Het expressieve portret van Toorop met zijn geprononceerde trekken is op een hoge zuil geplaatst. Links van de krachtige kop bevindt zich een vrouwenkop, die de inspiratie voorstelt. De mannenkop rechts, ‘een stoeren visscher’, is het symbool van de arbeid. Een klein naaktfiguurtje tussen de beide mannenkoppen verbeeldt de mens ‘ontstaan uit de conceptie’.
Van de uitzonderlijke kwaliteiten van Raedeckers werk waren opdrachtgevende commissies doorgaans wel doordrongen. Toch bleef het lang ploeteren voor deze belangrijke beeldhouwer van de ‘Amsterdamse School’ (1916-1926). Aan het oprichtingscomité voor het Toorop-monument schreef hij in 1935 radeloos: ‘[…], ik heb geld noodig. Ik verdien haast niks meer.’ In 1930 begonnen, dreigde hij het werk twee jaar later stil te leggen, als hij geen geld zou ontvangen. Zo sleepte deze opdracht zich voort tot de onthulling op de hoek Jacob Catslaan/Buitenrustweg in 1937.
Grote, prestigieuze opdrachten kwamen voor Raedecker pas laat. Na de oorlog mocht hij met architect J.J.P. Oud (1890-1963) het Nationaal Monument op de Dam gestalte geven. De onthulling ervan in mei 1956 maakte hij niet meer mee. Vier maanden daarvoor overleed hij: steenstof had zijn longen aangetast.