Tekst

Bijna iedereen kent ‘Het Lieverdje’ op het Spui in Amsterdam. Minder bekend is dat dit beeld gemaakt werd door Carel Kneulman. De Amsterdamse kunstenaar is een typische leerling uit de school van de bekende leermeester Jan Bronner. Kneulman studeerde aan de Rijksakademie in de hoofdstad en ontwikkelde zich tot een tekenaar, beeldhouwer en etser met een sterke voorkeur voor sociaal-religieuze en wereldlijke onderwerpen. Stijl en beeldtaal variëren van naturalistisch tot abstraherend. In de figuratieve beelden komen soms vervreemdende elementen voor. Het expressieve handschrift van de beeldhouwer sluit aan bij zijn maatschappelijke bewogenheid.

In de beelden van Kneulman klinken zowel zijn sociale betrokkenheid als zijn persoonlijke mensvisie door. Dat valt af te lezen aan de thematiek die de beeldhouwer koos: ‘Hongerend kind’, in permanente bruikleen in het Haags Gemeentemuseum, het Amsterdamse ‘Lieverdje’ en natuurlijk ook in ‘Jacob en de Engel’. Deze laatste sculptuur verwijst naar het oudtestamentische verhaal van Jacob die met de engel worstelt en verbeeldt zo de strijd tussen goed en kwaad.

Kneulman maakte het ontwerp voor ‘Jacob en de engel’ al in 1954. In de tuin van het Haags Gemeentemuseum staat een schaalmodel. Later werd het in brons gegoten en geplaatst als een soort kroon op de luifel van het hoofdbureau van politie in Den Haag. Het beeld voldoet in alle opzichten aan de eisen die in de jaren vijftig en zestig van de 20^e eeuw gesteld werden aan de talloze monumentale beelden en de wandreliëfs die in de naoorlogse jaren in Nederland geplaatst werden. De naoorlogse sociaal-religieuze normen en waarden zijn stevig verankerd in die monumentale beeldhouwkunst. Dat geldt voor ‘Het Lieverdje’ en zeker ook voor ‘Jacob en de Engel’.