Tekst

Ergens in het jaar 1967 maakt hij zijn eerste ‘Knoop’. Met deze serie beelden en met zijn ‘Krijgers’ kreeg de Japans-Amerikaanse kunstenaar Shinkichi Tajiri wereldwijde bekendheid. In verschillende formaten en materialen heeft hij over de hele wereld knopen gemaakt. Ook in Den Haag bevindt zich er een twee, waaronder deze vierkante ofwel ‘Square Knot’. Deze donkere, bronzen knoop van twaalf meter hoog is strikt symmetrisch, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de horizontaal georiënteerde ‘Knoop’ (1974) in aankomsthal 1 op Schiphol.

Tajiri’s carrière begon na de Tweede Wereldoorlog met zijn vertrek uit de Verenigde Staten. Daar was hij geboren als kind van Japanse ouders. In Parijs volgde hij lessen van beroemde kunstenaars als Zadkine en Leger. Hij kwam er bovendien in aanraking met andere vooruitstrevende kunstenaars en groepen als de Cobrabeweging. Zelf experimenteerde hij volop met nieuwe materialen en technieken (polyester, fotografie, video/film) en met een expressieve, sterk geabstraheerde vormentaal geïnspireerd op zowel de Japanse als de Amerikaanse cultuur. Geweld, snelheid en erotiek zijn de drie belangrijkste thema’s in zijn oeuvre. Sinds 1956 woonde en werkte hij in Nederland, vanaf 1962 op zijn kasteel in het Limburgse Baarlo.

Tajiri koos de knoop als motief omdat het een van de meest basale en elementaire vormen is die mensen over de hele wereld gebruiken. Het is een teken van eenvoud en kracht. Of zoals hij in een interview in de Zwolse Courant (5-12-2003) zei: ‘Die knoop staat voor communicatie, eenwording, ontmoeting en desgewenst paring’. Juist door het formaat en materiaal aan te passen aan de omgeving en de opbouw van de knoop te variëren, bleef het motief Tajiri de rest van zijn leven fascineren.