Tekst

De Bijenkorf is een begrip. Oorspronkelijk in 1870 te Amsterdam door Simon Goudsmit opgericht als fourniturenwinkel groeide het na 1900 uit tot luxe-warenhuis. Het Haagse filiaal was bij oplevering in 1926 het grootste warenhuis van ons land en het grootste gebouw van de hofstad. Deze tweede vestiging moest de eerste in Amsterdam uit 1915 overtreffen. In tegenstelling tot de traditionele architectuur van het Amsterdamse pand, zou de winkel in Den Haag een toonbeeld van vernieuwing worden in de stijl van de Amsterdamse School. Deze architectuurstroming stelde esthetiek boven constructie.

Toonaangevende architecten dongen met hun schetsontwerpen mee naar de opdracht. Uiteindelijk koos De Bijenkorf-directie voor het ontwerp van de Amsterdamse architect Piet Kramer. Bij de bouw werkte Kramer samen met maar liefst negentien kunstenaars voor de realisatie van onder meer bouwplastiek, glas-in-loodramen, houtsnijwerk, meubels en vloerbedekking. Zo ontstond een ‘Gesamtkunstwerk’ dat wordt gezien als één van de meesterwerken, die deze idealistische samenwerking tussen diverse kunstdisciplines in Nederland heeft voortgebracht.

Karakteristiek voor de Haagse Bijenkorf zijn de ronde gevel op de hoek Grote Markt/Wagenstraat en het lange golvende muurvlak, dat wordt doorbroken door hoge verticale, gebolde vensterstroken. De geveldelen van rode baksteen zijn niet-dragend, maar bevestigd aan een inwendig betonskelet. Natuurstenen details en beeldhouwwerk verfraaien de gevel. Het betreft werk van beeldhouwers als Johan Polet, John Raedecker en Hildo Krop. Zij verbeeldden onder andere de thema’s vervoer, handel en de vier elementen. Van Krop is er bijvoorbeeld een kraagsteen aan de zijde van de Wagenstraat met drie sjouwers en een stoomboot. Ook maakte hij de man die een honingraat omhooghoudt. Rechts is een korf van gevlochten riet weergegeven. En links staat de tekst: T’is de raat waar het om gaat. Wat betekent: ‘Het gaat niet om de buitenkant maar om de binnenkant, want in De Bijenkorf is van alles te koop.’

* Hildo Krop, digitaal kenniscentrum