Tekst

Van heinde en ver kun je ze zien: de cirkel, het vierkant, de driehoek en de stervorm die op de kopse gevels van de vier torenflats aan de Lozerlaan staan. Sinds het einde van de jaren zeventig dienen deze rood met blauwe abstracte tekens als een oriëntatiepunt voor menig weggebruiker en wijkbewoner.

Het was de beroemde architect en stedenbouwkundige Willem Dudok die bedacht dat Den Haag zou uitbreiden in de Escamppolder. Aan zijn Structuurplan uit 1949 kun je aflezen dat hij de Lozerlaan als een begrenzing van de stadsuitbreidingen zag. Hij tekende een brede weg zodat er voldoende ruimte zou zijn voor al het verkeer dat de nieuwe stadswijken met zich mee zouden brengen. Nog steeds heeft de Lozerlaan de functie van verkeersader. En aan die weg zette hij vier hoge woontorens.

Lange tijd was onbekend wie de muurschilderingen voor deze flats heeft ontworpen. Evenmin was duidelijk wie daartoe opdracht gaf. Gelukkig nam de maker in het voorjaar van 2024 zelf contact op met BKDH. Het blijkt om een percentageregelingopdracht te gaan van de Gemeentelijke Commissie Beeldende Kunstopdrachten. Deze commissie had ter verfaaiing van de nieuwe flats en ter versterking van het stedenbouwkundige plan schetsontwerpen laten maken door verschillende kunstenaars. Daaruit was het ontwerp van Dieter Ludwig gekozen. Het plan van Ludwig bestond uit het aanbrengen van de elementaire vormen driehoek, vierkant, cirkel en ster op de kopse gevels, herhaling van de vorm bij de toegang naar de flat en in de hal van elke flat. Plus bewegwijzering naar de andere flats. Oorspronkelijk was de vorm bij de toegang driedimensionaal. Dat bleek echter budgettair onhaalbaar. Er kwam een plat alternatief. Schildersbedrijf Klein Bretelaar heeft de klus in 1978 geklaard.

Grafisch ontwerper Ludwig was in Den Haag geen onbekende. Van 1959 tot 1964 was hij art-director van het Cartografisch Instituut Bootsma in Den Haag. Daarna werkte hij hier als zelfstandig grafisch ontwerper. In 1969 richtte hij, samen met Hans Bockting, Traffic Design op. In 1975 verliet hij dit bureau om alleen verder te gaan. Bij zijn ontwerp voor de Lozerlaan lag de nadruk op oriëntatie. Met zo min mogelijk vorm probeerde hij toch een kraakheldere bewegwijzering te maken. Want het was “belangrijk voor de bewoners om zelfs per telefoon duidelijk te kunnen maken in welke flat zij wonen“, aldus Ludwig.

Uit het feit dat de abstracte muurschilderingen ook bij de grootschalige gevelrenovatie van 2023 opnieuw zijn aangebracht zijn, kun je afleiden dan ze nog steeds goed functioneren. Ze zijn onlosmakelijk met Escamp verbonden. Net als veel andere ‘nagelvaste’ kunst waarmee dit stadsdeel werd verfraaid tijdens de wederopbouwperiode.